kale yeni talep normalhttps://www.kulturportalı.gov.tr/turkiye/artvin/kulturenvanteri/kutlu-koyu-kalesi
https://www.kulturportalı.gov.tr/turkiye/artvin/kulturenvanteri/kutlu-koyu-kalesi
KÖYÜMÜZ BAĞLAR MEVKİİNDE BULUNAN PETRİK ISMAN AHMET KALESİ HAKKINDA KUTLU-DER’İN YAPTIRDIĞI ARAŞTIRMA RAPORU
RAPOR NO :
RAPOR TARİHİ : 18/08/2009
RAPOR KONUSU : Artvin, Ardanuç, Kutlu Köyü, Petrik İsman Kalesi ve Yayla Şenlikleri
RAPOR
İLGİ : Rize Valiliği, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün 13/01/2009 tarih ve 122 sayılı yazısı,
İlgi yazı ekindeki; Bakanlığımız, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün 26/12/2008 tarih ve 233825 sayılı yazısında, Artvin İli, Ardanuç İlçesine bağlı Kutlu Köyünde 8-10 Ağustos 2009 tarihinde düzenlenecek olan 1. Kutlu Köyü Petrik İsman ve Yayla Şenlikleri çerçevesinde, Petrik İsman Kalesine düzenlenecek olan seyahat için bir uzman görevlendirilmesi talebini konu alan başvurunun incelendiği belirtilerek, konunun değerlendirilmesi ve sonucundan bilgi verilmesi istenmiştir.
Bu nedenle 8-10 Ağustos 2009 tarihleri arasında mahalline gidilerek söz konusu şenliklere iştirak edilmiştir. Şenlikler çerçevesinde Petrik İsman Kalesi tarafımızdan incelenmiştir. Yörede Petrik İsman Kalesi olarak anılan yapı Kutlu Köyünün bağlar mevkiinde (Karvenik mevkii de denilmektedir.) yer almaktadır. Festivalin yapıldığı Velat Mevkiine 7,5 km. uzaklıkta vadinin içindedir. Kare bir plana sahip olan yapı birkaç ahşap evden oluşan küçük bir yerleşimin merkezinde bulunmaktadır. Büyük blok taşlardan yapılmış olan duvarın arasında horasan harcı kullanılmıştır. Harç yüzeyde görülmemektedir. Blok taşlar kabaca yontulmuştur. Her cephesinde duvar izlenmektedir. Eğimli olan tarafında izlediğimiz duvarın altında başka bir duvarın temele doğru devam ettiği görülmüştür. Duvarın farklı örgüde olması yapının iki evreli veya iki katlı olduğunu göstermektedir. Alt taraftaki duvarın dış yüzeyi günümüzde küçük moloz taşlarla örülmüştür. Üç tarafında girişleri mevcuttur. İç kısımda ise yapıyı bölümlere ayıran duvar izlerine rastlanmaktadır. Beden duvarlarının iç kısmında içinin yarı yarıya boş olduğu görülen bir mekan mevcuttur.
Mevcut yapı kalıntısının etrafında yapılan inceleme de ise yüzeyde herhangi bir kalıntıya rastlanmamıştır. Ancak, arazinin sekiler halinde düz olmasından civarında da bir yerleşimin olduğu göze çarpmaktadır. Bulunduğu vadinin ise etrafı tepelerle çevrilidir. Yöre halkından edinilen bilgilere göre de hemen hemen her tepe de bir kale veya kilisenin var olduğu belirtilmiştir.
Yöre halkı tarafından kale olduğu ifade edilen yapının kale olduğuna dair herhangi bir burç, kule v.s. rastlanılmamıştır. Şavşat Kalesinin kazısını yapan Yard. Doç Dr. Osman AYTEKİN’le yapılan görüşmede ise yapının M.S. 8.y.y.’a ait bir yazlık saray olduğu belirtilmiştir.
Yukarıda kısaca tanıttığımız yapıyı bünyesinde barındıran Kutlu Köyü Artvin’in Ardanuç İlçesine bağlıdır. Eski ismi Goraşet olan köy Ardanuç İlçesine 30 km., Artvin’e 65 kilometredir. Ardanuç ve çevresinde ilk yerleşimin M.Ö. 2000 yıllarına kadar indiği sanılmaktadır. Urartu devleti yıllığından Kral II. Sarduri M.Ö.753’te Çoruh boylarındaki Kulkh krallığını yenmesiyle Ardanuç tarih kayıtlarına geçmiştir. Sırasıyla Urartular, Sakalar ve İskit Türkleri, M.S. 75’ten sonra ise eski Oğuz kollarından olan Hazarlar, Barseller ve Bağratlılar yerleşmişlerdir. M.S. 810 yıllarında ise Gürcü egemenliğine girmiştir.
Ardanuç’ta Bagratlı hanedanı döneminde inşa edilen Gevhernik Kalesi M.S. 810 yılından sonra Gürcü Krallığının prensliği haline gelmiştir. Bu nedenle yapının yörede oldukça etkili olan Gürcü Prensliği’nin yazlık sarayı olabileceği düşüncesi doğmuştur. Trabzon Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 08/03/1996 tarih ve 2415 sayılı kararı ile korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edilen yapının niteliğinin anlaşılabilmesi için ayrıca tarihinin tespit edilebilmesi için bir kazının yapılması kesinlikle gereklidir. Bu gereklilik Ardanuç’un , dolayısıyla bölgenin kültürel turizminin gelişmesi açısından da önemlidir.
Ancak burada yapılacak kazının uzun sürecek olması, Artvin Merkezine ve dolayısıyla Rize İline uzak olması kazının Rize Müze Müdürlüğünce yapılmasını imkansız kılmaktadır.
Bilindiği üzere Artvin ve tüm ilçeleri hem arkeolojik hem de etnoğrafik kültür varlıkları açısından oldukça zengindir. Yol çalışmaları esnasında ele geçen tunç çağı balta ve mızrakların Trabzon Müzesinin envanterinde olduğu bilinmektedir. Ayrıca Rize Müzesinde ise üzeri kabartmalarla süslü kilise çanları da vardır. Bunun yanında özellikle Şavşat İlçesindeki bütünüyle ahşap camii ve evlerin varlığı ise yerel kültürün ne denli önemli ve kayıt altına alınması gerektiğini ortaya koymaktadır.
Artvin’in kültürel varlıklarının daha detaylı incelenmesi, kaçak kazı v.s durumlarında anında müdahale edilebilmesi, Artvin kültürünün daha iyi tanıtılabilmesi ve yukarda bahsi geçen kalede gerekli kazının yapılabilmesi için Artvin İlinde de bir müzenin kesinlikle kurulması gerektiği kanaatindeyim.
Arz ederim.
Elmas KAYA
Arkeolog
REPORT NO:2009/63
REPORT DATE: 18/08/2009
REPORT SUBJECT : Artvin, Ardanuç, Kutlu Village, Petri Kisman Castle and Plateau Festivals
REPORT RELATED: The letter of Rize Governorship, Provincial Directorate of Culture and Tourism dated 13/01/2009 and numbered 122,
In the related article; In the letter of our Ministry, General Directorate of Cultural Heritage and Museums, dated 26/12/2008 and numbered 233825, within the framework of the 1st Kutlu Village Petri Kisman and Plateau Festivals to be held in Kutlu Village of Ardanuç District of Artvin Province on 8-10 August 2009,It was stated that the application regarding the request for the appointment of an expert for the trip to Petri Kisman castle was examined, and it was requested to evaluate the subject and give information about the result.
For this reason, we went to this place between 8-10 August 2009 and participated in the aforementioned festivities. Within the framework of the festivities, Petri Kisman Castle was examined by us.
The building, which is known as the Petri Kisman Castle in the region, is located in the Bağlar area (also called Karvenik area) of Kutlu Village. It is in a valley away 7.5 km from Velat, where the festival is held. The building, which has a square plan, is located in the center of a small settlement consisting of several wooden houses. Khorasan mortar was used between the wall made of large blocks of stones. The mortar is not visible on the surface. Block stones were roughly hewn. Walls are observed on each side. It was observed that another wall continued towards the foundation under the wall we observed on the sloping side. The different masonry of the wall indicates that the building has two phases or two floors. The outer surface of the lower wall is now built with small rubble stones. It has entrances on three sides. In the interior, there are traces of walls dividing the building into sections. On the inside of the body walls, there is a place inside which appears to be half empty.
In the examination carried out around the existing building remains, no remains were found on the surface. However, due to the flatness of the land in the form of terraces, it is striking that there was a settlement around it. The valley where it is located is surrounded by hills. According to the information obtained from the local people, it is stated that there was a castle or a church on almost every hill.
Any bastions, towers, etc., indicating that the building, which is stated to be a castle by the local people is a castle, is not found.
In the meeting with Assistant Professor DR. Osman AYTEKIN who excavated the Şavşat Castle, it was stated that the building was a summer palace belonging to the 8th century A.D
Kutlu Village, which contains the building we briefly introduced above, is connected to the Ardanuç District of Artvin. The village, formerly known as Goroset, is 30 kilometers from Ardanuç District and 65 kilometers from Artvin. It is the first settlement in Ardanuç and its surroundings dates back to BC. It is thought to date back to 2000 years. From the Urartian state yearbook, King II.Sarduri Ardanuç entered the historical records when Sarduri defeated the Kulkh kingdom in the Çoruh tribes in 753 BC. Respectively Urartians, Sakas and Scythians, and M.S. After 75, the Khazars, Barsels and Bagrats, who were among the old Oghuz branches, settled in Ardanuc. it came under Georgian rule A.C.in 810.
Gevhernik Castle, which was built in Ardanuç during the Bagratlı dynasty, It became the principality of the Georgian Kingdom after 810 A.C
For this reason, it was thought that the building could be the summer palace of the Georgian Principality, which is very influential in the region.
It is absolutely necessary to carry out an excavation in order to understand the nature of the structure, which was registered as a cultural property to be protected with the decision dated 08/03/1996 and numbered 2415 of the Trabzon Cultural and Natural Heritage Conservation Organization.
This requirement is also important for the development of Ardanuç and therefore the cultural tourism of the region..
However, the fact that the excavation to be carried out here will take a long time and it is far from the Artvin Center and therefore Rize Province makes it impossible for the excavation to be carried out by the Rize Museum Directorate.
As it is known, Artvin and all its districts are very rich in terms of both archaeological and ethnographic cultural assets. It is known that the bronze age axes and spears found during the road works are in the inventory of the Trabzon Museum. There are also church bells decorated with reliefs in the Rize Museum. In addition, the existence of completely wooden mosques and houses, especially in Şavşat District, reveals how important the local culture is and should be recorded.
In order to examine the cultural assets of Artvin in more detail,
In order to carry out the necessary excavation in the above-mentioned castle,
In order to intervene immediately in cases of illegal excavations and
In order to better introduce the Artvin culture
I am of the opinion that a museum should definitely be established in Artvin Province;
I hereby submit for your information
Elmas KAYA
Archaeologist
Tarihi Kalemiz (Saray)
ARTVİN İLİ ARDANUÇ İLÇESİ KUTLU KÖYÜ YARDIMLAŞMA, DAYANIŞMA, KALKINDIRMA ve KÜLTÜR DERNEĞİ BAŞKANLIĞINA SUNULMAK ÜZERE DÜZENLENEN RAPORDUR
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın izinleri çerçevesinde, başkanlığımdaki ekipçe yürütülen “Artvin-Erzurum İlleri Çoruh Vadisindeki Tarihi Yollar ve Kültür Varlıkları Yüzey Araştırması” çerçevesinde 04.07.2009 tarihinde Artvin ili, Ardanuç ilçesine bağlı Kutlu köyünün Bağlık mahallesinde bulunan yapı kalıntısı incelenmiştir.
Yapı, Kutlu köyünden yaklaşık 3,5 km. uzaklıkta bulunan, bozuk araç yolu ile ulaşılabilen 15 haneli Bağlar mahallesinde yer almakta olup, mahallenin ortasında düz bir arsa üzerinde inşa edilmiştir (Resim: 1).
Kitabesi bulunmayan ve herhangi bir kaynakta adı geçmeyen yapının tarihi, kesin olmamakla birlikte Ortaçağ dönemine (VIII-IX. yy.) ait olduğu anlaşılmaktadır. Doğu-batı doğrultusunda düzgün olmayan dikdörtgen planlı yapı, içten 48.00 x 55.00 m. Ölçülerine sahiptir. Giriş kapısı, batı cephesinden olup, doğu ve kuzey cephelerinde de daha küçük tutulmuş pencere görünümünde iki kapı daha yer almaktadır. İç mekanı tamamen bozulmuştur. Sur duvarlarının önemli bir kısmı ayakta olup, duvar kalınlığı 2.50 m.ye kadar ulaşmaktadır. Yapının en dikkat çeken yönü, 1.45 x 2.00 m. ölçülerinde büyük blok taşların sur duvar örgüsünde kullanılmış olmasıdır (Resim: 2).
Günümüzde herhangi bir amaçla kullanılmayan yapı, yörede tespit ettiğimiz kalelerden farklı bir mimari tarz sergilemektedir. Bu durumda, asıl tanımlama ancak arkeolojik bir kazıdan sonra sağlanabilir. Şu durumda, Ortaçağ döneminde yöreye egemen olan Bagratlı kral ailesinin yazlık olarak kullandığı bir konak olabileceğini tahmin etmekteyiz.
Sonuç olarak; Kutlu köyünün Bağlık mahallesindeki yapı kalıntısının tanımlanabilmesi ve define avcılarının yıkımından kurtarılması amacıyla, en yakın müze müdürlüğü elemanlarınca kurtarma kazısının yapılmasında yarar görülmektedir. 25.08.2009
Yrd. Doç. Dr. Osman AYTEKİN
YYÜ Öğretim Üyesi
Kültür Bakanlığına
ARTVİN İLİ ARDANUÇ İLÇESİ
KUTLU KÖYÜ YARDIMLAŞMA
DAYANIŞMA KALKINDIRMA
VE KÜLTÜR DERNEĞİ
(KUTLU-DER)
KONU: Raporlar HK
SAYI : 2009/37
A REPORT TO BE SUBMITTED TO THE PRESIDENCY OF THE ASSISTANCE, SOLIDARITY, DEVELOPMENT and CULTURE ASSOCIATION OF KUTLU VILLAGE IN ARTVİN PROVINCE, ARDANUC DISTRICT
Within the framework of the “Historical Roads and Cultural Heritage Survey in the Çoruh Valley of Artvin-Erzurum Provinces” carried out by the team under my chairmanship, within the framework of the permissions of the Ministry of Culture and Tourism, on 04.07.2009 the remains of the building found in the Baglik neighborhood of the Kutlu village of the Ardanuç district of Artvin province were examined.
The building is approximately 3.5 km from the village of Kutlu. It is located in Bağlar neighborhood with 15 houses, which can be reached by a broken vehicle road, and was built on a flat plot in the middle of the neighborhood
Although the date of the building, which has no inscription and is not mentioned in any source, is not certain, it is understood that it belongs to the medieval period (VIII-IX centuries). The structure with an irregular rectangular plan in the east-west direction is 48.00 x 55.00 m from the inside. The entrance door is from the west side, and there are two more doors on the east and north sides, which look like smaller windows. Its interior is completely destroyed. A significant part of the city walls are still standing, and the wall thickness reaches up to 2.50 m. The most striking aspect of the building is 1.45 x 2.00 meter size of the large block stones were used in the fortification walls.
The building, which is not used for any purpose today, exhibits a different architectural style than the castles we have identified in the region. In this case, the actual identification can only be achieved after an archaeological excavation. In this case, we guess that it may have been a mansion used as a summer residence by the Bagratlı king family who dominated the region during the Middle Ages.
In conclusion; In order to identify the remains of the building in the Baglik neighborhood of Kutlu village and to save it from the destruction of treasure hunters, it is beneficial to carry out a rescue excavation by the staff of the nearest museum directorate.
Osman AYTEKİN
ASSISTANT DOCTOR
Y.Y. UNIVERSITY
25.08.2009
T.C.
KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI
KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
ANKARA
Yapmış olduğumuz talep üzerine Rize Valiliği, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün 13/01/2009 tarih ve 122 sayılı yazıları Ayrıca Bakanlığınız, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün 26/12/2008 tarih ve 233825 sayılı yazıları ile Artvin İli, Ardanuç İlçesine bağlı Kutlu Köyünde 8-10 Ağustos 2009 tarihinde düzenlenen 1. Kutlu Köyü Kale ve Yayla Şenlikleri çerçevesinde, Petrik İsman Kalesine düzenlenecek olan seyahat için bir uzman görevlendirilmesi talebimize İstinaden Rize Müze Müdürlüğünden Arkeolog sayın Elmas Kaya ve Y.Y.Üniversitesi Yrd. Doç Dr. Sayın Osman Aytekin Davetimize icabet ederek Festivalimizin İkinci günü programından olan Artvin İline 75 km, Ardanuç İlçesine 35 km, Kutlu Köyü Köy Merkezine ise 5 km uzaklıkta olan Bağlar mevkiindeki tarihi eser hakkında her iki davetlimizce düzenlenen ve Dernek Yönetim Kurulumuza hitaben sunmuş oldukları raporlar ekte sunulmuştur.
Patrik Kısman Ahmet Kalesi olarak yıllarca ifade edilen bu yapının. Derneğimizce Davet edilen yukarıda adları açıklanan uzman kişilerin buranın kale olmadığını Bagratlı kral ailesinin kullandığı bir saray olduğu belirtilmesi yıllar öncesi yapmış olduğumuz taleplerimizin ne kadar yerinde olduğu konusunda bizi haklı kılmıştır. .
Her iki uzmanın düzenleyerek Dernek Yönetim Kurulumuza sunmuş olduğu Raporlar ekte olup, bu yapıtın tanımlanabilmesi, ayrıca define avcılarının yıkımından kurtulması amacıyla Kurtarma Kazısı yapılmasını müteakip, Restorasyon çalışmaları yapılarak yöre turizmine kazandırılması gerektiği artık apaçık ortadadır.
Ayrıca Artvin’imizin kültürünün daha iyi tanıtılabilmesi, taleplerimize anında cevap alabilmemiz için Erzurum’a 235 km, Rize’ye 159 km uzaklıkta olan Artvin İline bir Müze Müdürlüğü açılması sorunlarımızı azaltacağı kanısındayız.
Raporlar incelenerek rapor ve taleplerimiz doğrultusunda anılan tarihi eserin gerekli kazı ve restorasyon çalışmalarının yapılmasını. Yapılan yazışmalardan ise bilgi edinme yası gereğince tarafımıza gerekli bilginin verilmesini,
Saygılarımla arz ve talep ederim 07.09.2009
Eki: Osman AYTEKİN’e ait 2. rap.
Elmas KAYA’ya ait 6 rapor. Osman Ketenci
Görev listesi 1 adet KUTLU-DER
Genel Sekreteri
T.R. CULTURE AND TOURISM MINISTRY
GENERAL DIRECTORATE OF CULTURE AND NATURAL ASSETS
ANKARA
Upon our request, the letter of Rize Governorship, Provincial Directorate of Culture and Tourism dated 13/01/2009 and numbered 122,
The trip to Petrik İsman Castle within the framework of the 1st Kutlu Village Castle and Plateau Festivals held in Kutlu Village of Ardanuç District of Artvin Province, with the letter of the General Directorate of Cultural Heritage and Museums dated 26/12/2008 and numbered 233825. Based on our request to appoint an expert for the project, Archaeologist Elmas Kaya from the Rize Museum Directorate and Y.Y. University Asst. Associate Professor. Mr. Osman Aytekin accepted our invitation.
Attached are the reports prepared by both of our guests and addressed to our Association Board of Directors, about the historical monument in Bağlar, which is 75 km from Artvin Province, 35 km from Ardanuç District and 5 km from Kutlu Village Village Center.
This building, which has been referred to for years as Patriarch Kısman Ahmet Castle. The above-mentioned experts invited by our association stated that this is not a castle, but a palace used by the Bagratlı king family, which has justified our demands made years ago. .
The reports prepared by both experts and presented to our Association Board of Directors are attached, and it is now obvious that this work should be brought to the local tourism and saving it from the destruction of treasure hunters.by making restoration works after the Rescue Excavation.
In addition, we believe that opening a Museum Directorate in Artvin, which is 235 km from Erzurum and 159 km from Rize, will reduce our problems so that the culture of our Artvin can be better promoted and we can get instant answers to our demands.
We request that the necessary excavation and restoration works be carried out in line with our reports and requests by examining the reports, and that the necessary information be given to us from the correspondences, in accordance with the law on access to information.
We Sincerely supply and request 07.09.2009
Osman KETENCİ
KUTLU-DER
Management Secretary
